زودپز یکی از دستگاههای کاربردی در آشپزخانه است که به شما امکان تهیه غذا با سرعت بالا با استفاده از فشار بخار را میدهد. زمانی که عجله دارید یا مهمان ناخوانده دارید میتوانیسد به کمک این وسیله بسیار کاربردی و جذاب در زمان کوتاهی غذای خود را آماده کنید. با استفاده از زودپز میتوانید قرمه سبزی را در مدت زمان 60 دقیقه و خوراک ماهیچه را در مدت 40 دقیقه آماده نمایید. اگر شما هم به تازگی یک زودپز خریدهاید و قصد دارید تا برای اولین بار از آن استفاده کنید، حتما تا انتهای متن با ما همراه باشید. در این مقاله قصد داریم نکاتی راجع به استفاده از زودپز برای اولین بار را با شما به اشتراک بگذاریم.
آشنایی با زودپز و اجزای آن
زودپزها نوعی قابلمه با آلیاژ آلمینیوم یا فولاد با تعداد لایههای بیشتر هستند. در زیر درب آن یک واشر از جنس پلاستیک قرار میگیرد و وظیفه جلوگیری از خروج هوا در هنگام استفاده از پلوپز را بر عهده دارد. با این روش دمای داخل زودپز از 100 درجه به 121 درجه سانتیگراد میرسد که باعث افزایش فشار شده و سرعت پخت و پز را بسیار سریعتر میکند. همچنین بر روی درب زودپز، یک سوپاپ قرار دارد که وظیقه کنترل فشار داخل دیگ زودپز را بر عهده دارد.
انواع زودپز
زودپزها یکی از مفیدترین وسایلی است که در آشپزخانه وجود دارد و برای آماده سازی غذا به شما کمک میکند. این وسیله پرکاربرد در دو نوع زودپز برقی و زودپز گازی تولید شده است که هر کدام از آنها ویژگیهای منحصر به فرد خود را دارند. در ادامه به مزایای استفاده از زودپز اشاره خواهیم داشت.
زودپز برقی
استفاده از زودپز برقی بسیار آسان و ساده است. بطوری که برای آماده سازی مواد غذایی لازم است ابتدا درجه حرارت را تنظیم، سپس با توجه به نوع غذا، مدت زمان پخت آن را مشخص کرده و به دیگر کارهای خود بپردازید. توجه داشته باشید که زودپز برقی نسبت به نوع گازی، مدت زمان پخت بیشتری دارد و ممکن است طول عمر مفید کمتری نیز داشته باشد.
زودپز گازی
استفاده از زودپز گازی از گذشته تا به حال در آشپزخانههای ایرانی مرسوم بوده است و اولین گزینه برای پخت سریع در بین خانمهای خانهدار میباشد. معمولا در مدلهای گازی تایمر وجود ندارد و باید بیشتر به زمان پخت آن توجه داشته باشید. همچنین برای تنظیم دمای آن باید از ولوم اجاق گاز کمک بگیرید.
مزایای استفاده از زودپز
استفاده از زودپز در هنگامی که فرصت کمی برای آشپزی دارید به یک اصل تبدیل شده است که در کمترین زمان ممکن یک غذای سالم و لذیذ را آماده سازید. با این حال، زودپز دارای معایب و مزایایی است که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.
-
افزایش سرعت پخت
یکی از مهمترین مزایای استفاده از زودپز، کاهش زمان پخت آن است که با سرعت بیشتری نسبت به قابلمههای معمولی انجام میپذیرد. به این دلیل که بخار و انرژی را در خود حبس میکند، تاثیر بسیاری در سرعت آماده سازی غذا دارد.
-
حفظ مواد مغذی
با استفاده از زودپز مقدار کمی از ویتامین و مواد مغذی در غذاها از بین میرود و به همین علت باعث میشود تا مواد غذایی پخته شده در زودپز سالمتر از پخت با تابه و قابلمه معمولی باشد.
-
غذای خوش عطر و خوش طعم
در هنگام استفاده از زودپز به واسطه محبوس شدن بخار، هیچ طعم و بویی از آن خارج نمیشود و مزه اصلی غذا حفظ میشود. به عبارتی دیگر، مزه و رایحه خوش هر غذا در درون زودپز به دام میافتد و غذاها بسیار خوشمزهتر میشوند.
-
صرفه جویی در انرژی
با استفاده از زودپز، آماده سازی غذا سریعتر است و به همین دلیل شما نیاز به انرژی کمتری برای پخت غذا دارید. حال چه زودپز شما برقی باشد چه گازی، در هر صورت مصرف برق و یا گاز کمتر از حالت عادی خواهد بود.
معایب استفاده از زودپز
- مواد غذایی مختلف، زمان پخت متفاوتی دارند و این یعنی اینکه نمیتوانید تمام مواد غذایی یکباره و یکجا آماده نمایید.
- هنگام پخت غذا به کمک زودپز، نمیتوان درب آن را باز کرد و مراحل غذا را مورد بررسی قرار داد. زیرا تمام بخار جمع شده در درون دیگ به یکباره خارج میشود و علاوه بر خطرهای احتمالی زمان نیاز است تا مجددا بخار در درون دیگ زودپز جمع شود.
مقایسه زودپز برقی و زودپز گازی
ویژگیها |
زودپز برقی |
زودپز گازی |
سرعت پخت |
سریع |
سریع |
استفاده آسان |
بله |
نیاز به هوشیاری بیشتر دارد |
صرفه جویی در زمان و انرژی |
بله |
بله |
قابل برنامه ریزی |
بله |
خیر |
منبع انرژی |
برق |
گاز |
هزینهها |
بیشتر |
کمتر |
تنوع محصولات |
نامحدود |
محدود |
استفاده از زودپز و نکات مهم آن
در جدول مقایسه زودپز برقی و زودپز گازی مواردی را مورد بررسی قرار دادیم. حال زمان آن رسیده که با نحوه استفاده از زودپز برقی آشنا شده ونکات مهم آن را در نظر بگیریم. برخی از افراد برای استفاده از زودپز دچار استرس و ترس هستند اما بهتر است که ترس خود را کنار بگذارید و استفاه از زودپز را برای اولین بار تجربه نمایید. برای اینکار به نکات زیر دقت داشته باشد.
- ابتدا زودپز برقی یا گازی خود را مورد بررسی قرار دهید تا شکاف یا درزی در آن وجود نداشته باشد.
- مواد غذایی را داخل دیگ زودپز خود بریزید و به مقدار مناسب آب به آن اضافه کنید و توجه داشته باشید که حتما یک سوم از دیگ زودپز خالی باشد.
- واشر زودپز را بطور صحیح روی درب آن قرار دهید و درب را ببنید سپس روی شعله ملایم قرار دهید.
- برای زودپز گازی بهتر است 5 دقیقه اول روی حرارت زیاد باشد، تا سوپاپ یا نشانگر حرارتی بالا بیاید و سپس حرارت را روی ملایم قرار دهیم.
- تنظیمات در زودپز برقی بصورت دکمه و نشانگرهای روی صفحه نمایشگر انجام میشود.
- بعد از اتمام پخت، شعله زیر پلوپز گازی را خاموش نمایید.
- سوپاپ تخلیه بخار را باز نمایید تا تمام بخار از درون دیگ زودپز خارج شود.
- هیچگاه برای باز کردن درب زودپز عجله نکنید و اجازه دهید بخار داخل آن به تدریج خاموش شود.
- از قرار دادن زودپز در زیر آب سرد به شدت بپرهیزید زیرا باعث شکستگی درب آن میشود.
- در زودپزهای برقی زمان به صورت معکوس بر روی صفحه نمایش نشان داده میشود.
جدول آماده سازی مواد غذایی و مدت زمان مورد نیاز
نوع غذا | زمان پخت ( دقیقه) | توضیحات |
حبوبات | 20-25 | نخود، لوبیا، عدس |
گوشت قرمز | 30-40 | برای پخت قورمه و خورشت |
مرغ | 15-20 | مرغ شکم پر |
ماهی | 10-15 | ماهی ترش، ماهی بخارپز |
سبزیجات | 5-10 | اسفناج، کلم و سایر سبزیجات |
نکات ایمنی در استفاده از زودپز
- با توجه به اینکه در استفاده از زودپز با فشار بالای بخار سروکار داریم، حتما باید به یک سری از نکات توجه ویژه کنیم تا دچار حادثه و آسیب نشویم.
- حتما از بسته شدن صحیح درب زودپز اطمینان حاصل نمایید.
- از محکم بودن دستههای زودپز اطمینان حاصل نمایید تا هنگام جابجایی از جای خود جدا نشود.
- واشر دور درب را مرتباً چک نمایید و در صورت پارگی یا تغییر حالت آن را تعویض نمایید.
- بعد از استفاده از زودپز، درب را به آرامی باز نمایید تا بخار خارج شده به دست و صورت شما آسیبی وارد نکند.
نتیجهگیری
استفاده از زودپز برای اولین بار ممکن است کمی چالش برانگیز باشد، اما با مطالعه دستورالعملهای موجود در دفترچه راهنما و رعایت نکات ایمنی، میتوانید به راحتی غذاهایی خوشمزه و پرانرژی را در کمترین زمان کوتاهی آماده سازید. برخی از مواد غذایی مانند مربا، شیر و لبنیات را در دیگ زودپز قرار ندهید. زیرا ممکن است باعث گرفتگی مجرای سوپاپ اطمینان شود. با رعایت کردن نکات بیان شده، استفاده از زودپز برای شما بسیار آسان و راحت است.
جالب بود